Hoe vinden we onze weg in tijden van crisis en verwarring.

Aalt Bakker in gesprek met Roek Lips. Journalist, schrijver, mentor, motivator, filosoof, adviseur, film en theatermaker.

Roek Lips is een veelzijdig persoon. Hij is journalist, schrijver, mentor, motivator, filosoof, adviseur, film en theatermaker.

In 2011 overleed onverwacht zijn achttienjarige zoon Job. Hij koos ervoor zijn leven een andere wending te geven. Hij ging in gesprek met inmiddels meer dan 170 bestuurders, wetenschappers, kunstenaars en andere mensen met een bijzonder verhaal, op zoek naar inspiratie en houvast. Gefascineerd door deze gesprekken over de vraag ‘wat werkelijk van waarde is’ besloot hij opgedane inzichten met zo veel mogelijk mensen te delen en hen te inspireren tot reflectie en dialoog. Met zijn scherpe en realistische blik op heden, verleden en toekomst heeft hij al velen weten te inspireren.

Hij publiceert met regelmaat artikelen in dagblad Trouw in de serie Nieuwe leiders. Eerder schreef hij onder andere het boek Job over zijn zoon en onlangs verscheen zijn nieuwste boek Wie kies je om te zijn waarvan de 6^e druk binnenkort wordt verwacht. Met zijn verhaal en de vele opgedane inzichten geeft hij lezingen en gaat de theaters in. In het najaar leidt Roek in het klooster retraites, voor (nieuwe) leiders voor jongvolwassenen, en andere belangstellenden over het thema Wie kies je om te zijn in een tijd dat niets meer vanzelfsprekend is. Een verslag van een bijzonder gesprek voor de Kloosterkrant.

Stilte en tijd

In zijn boek schrijft Roek: “Hoeveel tijd neem ik om na te denken? Dat klinkt zo vanzelfspre­kend, maar ons belangrijkste kapitaal ís tijd, samen met ons ver­mogen om te reflecteren. Ieder heeft daarin een eigen zoektocht, een leerproces, dat je niet kunt kopiëren en je jezelf eigen moet maken. Omgaan met de dynamiek van het leven vraagt om in­nerlijke rust. Om helder te kunnen denken en reflecteren hebben we een rustige geest nodig. Het is goed om tussenruimte te creë­ren. Wandelen, mediteren, sporten, de hond uitlaten, een retraite; ruimte maken voor activiteiten die meer geaardheid en balans ge­ven. Stilte verfrist.”

De roepstem in me

Roek Lips: “In de tijd dat ik bestuurder was bij een van de omroepen, werd ik geregeerd door de waan van de dag. Ergens ver op de achtergrond was er een roep in me om het anders te doen en hoorde ik de vraag ‘’doe je nog wel de juiste dingen’’? Maar die stem, die oproep hoor je niet goed in de drukte. Het ging goed met me en waarom zou ik gaan twijfelen? Toen ik een sabbatical nam kwamen er andere dingen naar boven bij me. Ik realiseerde me toen dat er iets al lang bij mij op de deur klopte. De stem van mijn hart.

Die roepstem is zacht. Als je druk bent moet je moeite doen om die stem te horen, maar hij blijft volhouden om gehoord te worden. Als je stil bent kun je je roepstem beter horen. Rabbijn Abraham Soetendorp sprak over het gefluister dat je in de stilte kunt horen. ‘In die stilte raak ik ontroerd’, zei hij. Dit staat lijnrecht tegenover een druk en vol leven waarin je het gefluister amper hoort.

Door het overlijden van mijn zoon Job was ik misschien wel eerder in staat om de roepstem van mijn hart weer te horen, het roer om te gooien en uit de gouden kooi van werk en succes te stappen. Maar mijn zoektocht naar hoe wij ons in deze tijden van verwarring opnieuw kunnen verhouden tot het leven en levensvragen, was, als ik nu terugkijk al jaren gaande. Tijdens een sabbatical ben ik begonnen om met velen bijzondere mensen gesprekken over levensvragen gaan voeren. Dat heeft mij veel nieuwe  inzichten gegeven die ik nu met zoveel mogelijk mensen wil delen en mensen uitnodigen tot eigen reflectie en dialoog.

Dankbaarheid als kracht

Dankbaarheid is een kracht waar we veel aan kunnen ontlenen. Wat er ook gebeurt: je leeft en dat mag je vieren. ‘Als je dankbaar bent ben je altijd tevreden.’, zei Paul de Blot in een van onze eerste gesprekken. In het leven gebeuren mooie dingen, maar overkomen je ook dingen die je lastig vindt en die je liever niet wilt. Dankbaarheid gaat voor mij over de levenshouding dat het leven je ten diepste gegeven is. Dat heb ik moeten leren in mijn leven. Dan gaat het over niet alleen dankbaar zijn voor de mooie dingen in je leven, maar ook dankbaar zijn voor de dingen in je leven die je niet kiest. Dan is dankbaarheid een grote kracht.

Ik ben het verschil gaan zien tussen accepteren en aanvaarden. Voor mij gaat aanvaarden over het aanvaarden van wat op je pad komt. De lastige dingen in je leven hoef je niet te accepteren, maar wel aanvaarden. Als je het aanvaardt dan ga je niet in gevecht met de dingen die lastig zijn. Dat is voor mij genade.

Hoop en grenzen

Hoop vind ik een lastig woord. Ik zie een verschil tussen valse hoop en actieve hoop. Er is veel valse hoop. Daarbij gaat het over “stil maar en wacht maar” en over je mooier voordoen dan het is. Die hoop leidt continue tot teleurstellingen. Er is actieve hoop die voortkomt uit het niet wegkijken, maar de realiteit onder ogen zien, die recht in de ogen kijken en het besef losmaakt dat het anders kan.  Die hoop is gebaseerd op diep vertrouwen. Vanuit de realiteit in beweging komen. Dan gaat het over hoop en vertrouwen dat je aanzet tot daadkracht.

In deze tijden ligt er voor ons allen een oproep waar grenzen liggen. Het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome is alweer 50 jaar oud. Tot voor kort was er onvoldoende urgentie om het rapport serieus te nemen. Nu ligt er voor iedereen wel die heldere oproep, zowel in het groot in de maatschappij als ieders eigen leven. We kunnen niet verder groeien en we moeten leren leven met minder. Onze kinderen zullen het qua welvaart naar alle waarschijnlijkheid niet beter gaan krijgen dan wij en dat is voor veel mensen confronterend. Na al die jaren van groei in de zin van meer en groter, kan dat niet meer. Dat vraagt om een nieuwe houding en andere keuzes. Hoe gaan we hier in ons eigen leven mee om? Dat vraagt om keuzes. Ik denk dat we met minder uiteindelijk gelukkiger kunnen leven.

Bijdrage en betekenis

Toen ik bestuurder was ging het om doelen stellen en die vervolgens realiseren en daar was ik best goed in. Dat keerde in mijn leven om naar de vraag wat het leven van mij wil en welke bijdrage kan ik daaraan leveren. Iedereen kan een bijdrage van betekenis leveren en wat dat is kan in iedere levensfase veranderen. De essentie van een betekenisvol leven is om daar steeds weer naar te zoeken. De ruimte van een retraite biedt je de mogelijkheid om hierop te reflecteren en vervolgens keuzes te maken. Iedereen heeft naar mijn idee een vrije keuze en daarin is het luisteren naar onze innerlijke roepstem van groot belang.

Meer over Roek Lips lees je op Nieuwe Leiders.