Aan hen die schoonheid najagen. Aan degenen die niet anders kunnen. Aan de nieuwsgierigen, de weetgierigen. Aan de rommeligen. Aan hen die naar verjaardagen gaan met de verfvlekken nog in hun krullen. Aan de zanger met de zere keel, de bebloede vinger van de gitarist, de pianotoetsen afgesleten tot op het ivoren bot … Aan hen die versleten zijn tot op het ivoren bot, zeggen we: Welkom thuis.
Zo begint een spoken-word gedicht van de Australiër Joel McKerrow, vertaald door Rikko Voorberg (theoloog, soms kunstenaar en als het niet anders kan, activist) Hij wordt in de tweedaagse cursus ‘de Rituelenfabriek’ vergezeld door de woordentovenaar De Droominee (Rik Zutphen) of door theatermaker Matthias voor de Poorte en anderen. Ze geloven allemaal ditzelfde: Iedereen is maker.
Aan het kind dat de schilderkwast heeft weggelegd, de balletschoenen liet verstoffen in het hoekjes van kasten, aan de striptekenaar die krabbelt in de marges van wiskundeboeken, aan de herinnering van krijtjes en tekeningen opgeplakt aan koelkasten, aan de bezwaarde schouders en de kortgewiekte vleugels, aan hen die het maar nooit meer weer hebben geprobeerd. Aan de kunstenaar en aan hen die zijn vergeten dat ze het zijn – welkom thuis
Wat als we onze levensvragen niet alleen analyseren of psychologiseren, maar ze ook speels en creatief leren ritualiseren? Kunstenaars, theatermakers, dichters – ze tonen ons een manier van leren, van groeien, van helen die elke gewoon mens verder kan helpen. Rituelen zoals we ermee spelen in de Rituelenfabriek zijn verrassingen van de natuur, verrassende toevalligheden die ons vertellen wat we diep van binnen al wel wisten maar niet durfden onder ogen te komen. Kleine alledaagse kunstwerkjes, als de hartvormige blaadjes van het herderstasje in de berm. Het groeit er gewoon en wie even liefde nodig heeft, die ritst net als De Droominee, even wat blaadjes van de steel en steekt ze in de zak, of onder de riem – net waar je het hart het hardst nodig had.
Doe je schoenen uit, leg je zwaard af, er huist hoop in deze muren, er is een bed om te rusten, moeie ziel. Vind rust. Welkom thuis. Hier hoef je niet over je schouder te kijken. Hier hoef je niet te vergelijken. Geen meetlat. Geen succes. Geen falen. Alleen creëren. Welkom Thuis.
Voor wie is dan zo’n rituelenfabriek? Moet je dan een kunstenaar zijn? Mijn hemel, nee. Natuurlijk niet. Je hoeft alleen maar mens te zijn, bereid om jezelf en de ander voorzover je dat zelf wilt, onder ogen te komen. In de meest fantastische omgeving van het klooster en begeleidt door een aantal vrolijke jonge kunstenaars, theatermakers en/of een verdwaalde theoloog. Voor wie? Misschien wel met name voor:
“hen die nooit ergens hebben thuisgehoord, de zwarte schapen en vreemde vogels in rechttoe-rechtaan gezinnen. De onbegrepenen, de gekleurde kwasten in een zwart-witte wereld, aan de eenzamen. Hen die zien wat er onder het zuchten van de mensheid leeft. Voor degenen die kiezen te voelen, ondanks dat hen hen soms verscheurd, voelen wat anderen te bang zijn om te voelen.
De wereld is vaak te onveilig om zomaar wat te proberen. Er staan teamleiders en collega’s klaar, er zijn verwachtingen van familie en vrienden. En aan het eind is er een functioneringsgesprek of een evaluatieformulier. Maar waar leer je dan nog het spelen? Leerde je niet het meest door gewoon te proberen? De kloosters zijn gevormd door eeuwenoude rituelen, met liefde vormgegeven door generaties aan monniken en nonnen. Onze eigen wereld wordt geen klooster en niemand zegt ons meer wat we moeten doen om onze ziel te voeden. Of wat er ten diepste van ons menszijn wordt verlangd. Kunnen we onszelf en de mensen om ons heen weer kleine rituelen leren? We hopen ooit dat we vraagstukken niet alleen meer zullen analyseren of psychologiseren, maar ze net zo vanzelfsprekend weer zullen leren ritualiseren.
“Neem de dromen waarvan je ooit dacht dat ze ver buiten je horizon lagen.
De simpele vreugde van het hier zijn.
De kunst van het creëren zonder de noodzaak van publiek.
Schep, maak, kies omdat het je botten doet bewegen.
Schep, omdat dit het vuur in je buik doet vonken.
Schep omdat je droomt. Schep omdat je ziet.
Schep omdat de wereld je nodig heeft.
Schep omdat het de zeilen vult, ga dan en laat vliegers op.
Schep, maak, kies, want dat is wat te doen hier.
Schep, omdat dat is wie we zijn hier.
Welkom thuis. Welkom thuis.”
(Cursief = fragmenten uit ‘Welcome Home’ van Joel Mckerrow, vertaald door Rikko Voorberg)
Rikko Voorberg verzorgt in het dominicanenklooster regelmatig de
Tweedaagse Geef vorm aan je eigen rituelen.
Meer info en aanmelden via: www.kloosterhuissen.nl/p/1612