Er is in de wereld van de spiritualiteit heel wat literatuur verschenen waarin mensen uitgenodigd worden om te leven in het hier en nu. Wij spreken dan over een manier van in het leven staan waarin wij aandachtig zijn en beseffen dat wij op de dag moeten leven. Ikzelf denk daarbij onwillekeurig aan de woorden uit het evangelie die ons vragen te letten op de ‘vogels in de lucht en de bloemen op het veld die zich geen zorgen maken over de dag van morgen’, maar er simpelweg zijn ‘in al hun pracht’.
Dat is mooi en goed, denk je dan, en je verkondigt het graag aan anderen die bijvoorbeeld een retraite dag meemaken. Je loopt echter het gevaar dat je er wel met liefde en enthousiasme over spreekt, maar nog niet tot het kale besef bent gekomen wat het eigenlijk voor een mens kan betekenen…
Als je de grond onder je voeten voelt wegzakken
Wanneer je zelf in een situatie terechtkomt waarin je de grond onder je voeten voelt wegzakken en alles waar je zo gelukkig mee was je dreigt te ontvallen, wordt het anders. Het is alsof je zekerheden, je vreugden en je zin in het leven verloren dreigen te gaan. Dan komt de vraag naar boven: ‘wat nu?’ Heb je je leven op zandgrond gebouwd en stort het huis van je leven in? Op wie of wat moet je nog vertrouwen en wat heeft het voor nut om te denken aan de dag van morgen, laat staan de jaren die nog gaan komen? Je valt dan ‘in een gat’, zoals het spreekwoord zegt, en je weet eigenlijk niet goed of en hoe je daaruit kunt klimmen. Goede raad van vrienden of bekenden, is hartelijk en eerlijk bedoeld, maar op de een of andere manier word je toch helemaal op jezelf teruggeworpen. Dan blijft er niets anders over dan het hier en nu!
En wat dan?
De enige en werkelijk juiste manier om ermee om te gaan is je ervan bewust worden dat het nu eenmaal is zoals het is, en proberen dit als de waarheid van je leven te erkennen. De volksmond heeft daar ook wat op gevonden als ze zegt dat je ‘erdoorheen moet’, maar ik denk dat verblijven in dat gat en erkennen dat je erin zit het eerste van belang is – hoe kwetsbaar je in zo’n situatie ook bent. Dat is geen eenvoudige opgave maar ze is wel noodzakelijk, want pas wanneer we in echt contact zijn met onze ziel kan er iets met ons gebeuren. Ontkennen heeft geen zin, eerlijk aanvaarden wel!
Als ik ergens die aanvaarding van ‘het hier en nu’ hoor klinken, dan is dat in de Psalmen
Daarin hoor je mensen aan het woord die in hun kwetsbaarheid, hun angsten, hun verlangens uitspreken en durven geloven dat zij ‘gehoord worden’, en op een onzegbare manier kracht vinden om de moed niet op te geven. Dan gebeurt er iets wonderlijks: je wordt wel gedwongen om je toe te vertrouwen aan het hier en nu. Je ogen, de oren en je hart worden gericht op wat er op dit moment bij je binnenkomt en dat kan van alles zijn. Er kan de ervaring van de schepping zijn, de natuur om je heen, de lieve blik van een kind, de oprechte aandacht die je van mensen ontvangt. Zij proberen niet om je te helpen, maar zijn in staat om er simpelweg voor jou te zijn in het hier en nu. Die momenten, die mensen, wijzen je een nieuwe weg waarin momenten tellen en je ondervindt dat die ogenblikken, die oogopslag van mensen, jou als muziek in de oren klinken en je terugvoeren naar je ziel, je eigenlijke kern. Het is waar wat Herman van Veen ooit eens zei: “Liefde duurt een eeuwigheid, in een seconde.”
Henk Jongerius o.p. is Dominicaan, auteur, dichter en retraitebegeleider. Op de blogsite van het Dominicanen Klooster Huissen kunt u diverse online retraites terugkijken, waaronder die van Henk Jongerius.
In het onderstaand filmpje vertellen Marjan Verschuure, Hans van der Vinne en Henk Jongerius o.p. over de toekomst van het klooster in Huissen.
Roy Clermons
22 oktober 2018 at 17:05
Heel herkenbaar, het is mijn grondhouding in mijn werk als geestelijk verzorger in de psychiatrie. Heel mystiek eigenlijk. Voorbij alle illusies de werkelijkheid aanvaarden zoals die is. Daardoor ontstaat ruimte, ruimte die leeg is, maar waarin God zich openbaart. Dank je wel Henk Jongerius.