bezinning, bezieling, beweging

Oorlog en vrede

Wat een uitdaging in deze tijd! In alle tijden.

In alle tijdperken voor ons hadden mensen te maken met conflicten over grenzen. En ook expansiedrift is ons niet vreemd. We zien het steeds weer opnieuw gebeuren. Geweldvolle tragedies die over politieke, economische of religieuze grenzen gaan, herhalen zich; de 2de wereldoorlog, de oorlog in Syrië, in Irak en nu weer in Oekraïne.

Daders en slachtoffers

En het ráákt ons, want we zijn mensen en herkennen elkaars pijn en angst. Het trauma van oorlog ligt ook nog in ons DNA opgeslagen en is niet zomaar vergeten. Ook daarmee komt het soms erg dichtbij.

Meestal kunnen we ons gemakkelijk identificeren met het leed van de mensen die ongewild geweld ondergaan, de slachtoffers. En wanneer we slachtoffers benoemen wijzen we automatisch een andere groep aan als daders en koppelen er een ‘goed en fout’ aan. We oordelen over wat er gebeurt. Natuurlijk hoeven we geweld niet te rechtvaardigen, beslist niet, maar is er nog een andere optie?  Wat als we ons oordeel opschorten?

“…for hatred does not cease by hatred at any time,
hatred ceases by love.
This is an unalterable law”.

Buddha

Ook daders zijn iemands vader, kind of broer. En net als degenen die op de vlucht slaan of blijven om het land te verdedigen, kennen daders en hun familie angst, trauma en verlies.

Bijna vanzelfsprekend voelen we mee met degenen die hun land uit vluchten of verdedigen. Maar meevoelen met die duizenden soldaten, die jonge mannen, vaders, zonen en broers, die op bevel een land binnenvallen, dat hebben we niet geleerd.

Wat een uitdaging! Het vraagt een enorme ‘stretch’ vanbinnen, om ook een dader als onze medemens te zien. Om zowel het geweld af te wijzen, als mededogen of begrip voor ‘de vijand’ te hebben.

The two hands of non-violence:
The stop- or no hand: I will not co-operate with your injustice;
The open- or yes hand: I am open to you as a human being.

Ken Butigan, professor of Peace, Justice and Conflict studies.

De geweldloze weg

Onder de indruk bekijk ik de spontane geweldloze acties van zowel de burgers in Oekraïne als die in Rusland. Wat een moed en commitment! Deze burgers gaan uit nood en zonder training de straat op. Misschien is Mahatma Ghandhi ook voor hen een inspiratiebron in het geweldloos verzet, hij bracht de spirituele gedachte van de geweldloze weg in praktijk, en maakte deze concreet voor ons. Net als Martin Luther King, Thich Nhat Hanh, alai Lama, Nelson Mandela en vele anderen op deze weg.

Al deze vredeswerkers hebben -vaak jarenlang- training gevolgd voordat ze actief werden in de buitenwereld. Ze leren over geweld en geweldloosheid, hoe de geest werkt, over interactie en dialoog. Dat vraagt echt discipline. Daarna verzamelden ze pas de moed om de straat op te gaan.

Wat kunnen we doen?

We willen helpen, iets doen! Bijdragen aan mensen in nood. We zetten onze verbijstering en boosheid om in meditatie. We doneren geld of goederen en helpen met de opvang van vluchtelingen. We hoeven niet allemaal activist te zijn of naar dáár af te reizen.

En we kunnen meer.

Want wat als we alle tijd die we in onze maatschappij nu spenderen aan het leren vechten en oorlog voeren, zouden gebruiken om onszelf en onze kinderen te leren over hoe we de vrede kunnen onderhouden? Wat als we juist daarin onze praktische vaardigheid en ons strategisch denken vergroten? Focussen op verbinden bij conflicten vóór ze escaleren. Zou de wereld er dan niet anders uit gaan zien?

Van WO 3 naar Derde Harmonie

De film ‘The Third Harmony’ vertelt over de kracht van geweldloosheid, als de grootste -over het hoofd geziene- bron van onze mensheid. De meeste mensen hebben nooit geleerd hoe je de vrede kunt bewaren en dat daar ook concrete manieren voor zijn die je kunt oefenen. We zijn vooral gewend aan een ander willen overtuigen of flink de waarheid vertellen als we het niet eens zijn met wat ze doen.

Deze film laat drie gebieden zien waar in harmonie leven wordt toegepast; in harmonie met de wereld, met alle levende wezens en met onszelf. Die laatste wordt als startpunt gezien, daar begint het.

In harmonie met onszelf leven vraagt om met mildheid naar onszelf te kijken, te begrijpen waarom je voelt wat je voelt en om andere woorden te kunnen kiezen voor wat we ervaren en nodig hebben. Woorden waarmee we onszelf en ook de ander recht doen in plaats van afkeuren of ophemelen. Wanneer we onszelf niet afkeuren of schamen voor wat er in ons leeft, hebben we meer ruimte voor de ander. Wanneer we elkaar kunnen horen, en verbinding kunnen maken bij conflicten voordat het excessen worden, bouwen we bruggen in dialoog.

Niet gek dat het training vraagt om niet alleen op je meditatiekussen compassie voor elkaar te kunnen voelen, maar juist ook actief de eigen conflicten vreedzaam op te lossen op een manier waarbij er geen winnaars en verliezers zijn. We zijn er niet in getraind.

Kijk voor de film https://vimeopro.com/bullfrogfilms/mnsu-the-third-harmony Password: h@5M0NY

Helmie Willems is trainer in Nonviolent Communication en begeleidster van programma’s in Dominicanenklooster Huissen