Met een landkaart verbeelden we in abstracte termen de fysieke wereld en vormen daarmee een verbinding tussen de fysieke buitenwereld en de mentale binnenwereld. Kaarten helpen ons al eeuwenlang. Ze helpen ons met het antwoord op twee vragen: “Waar ben ik?” En: “Hoe kom ik waar ik wil zijn?”
Deze vragen stellen we vrijwel dagelijks aan google-maps en zo vinden we de snelste weg van A naar B. Maar er zijn inmiddels talloze andere toepassingsmogelijkheden voor kaarten.
Het bekendste voorbeelden in Nederland zijn misschien wel de Atlas van de Belevingswereld en Cartografie van de liefde. Fictieve werelden waarin op speelse wijze emoties op de kaart zijn gezet. Zelf ben ik van jongs af aan gefascineerd door kaarten. Ik verzon verhalen terwijl ik door de Bosatlas bladerde en in het bos dat aan ons dorp grensde ontdekte ik hoe moeilijk het is om daadwerkelijk een gebied in kaart te brengen. Ook nu nog maak ik graag kaarten. Zoals de landkaart Op weg naar geluk, waarop tientallen ingrediënten voor een gelukkig leven verbeeld staan. Elke stad, elk ingrediënt, vormt aanleiding voor gesprek of stemt tot nadenken.
Een eigen kaart
Er zijn verschillende mooie boeken die je kunnen helpen om zelf aan de slag te gaan. Denk bijvoorbeeld aan Make Map Art, Map Art Lab of Personal Geographies. In deze boeken word je stap voor stap op weg geholpen om een deel van jouw leven in kaart te brengen. Maar in essentie komt het neer op vier stappen: verzamelen, verbeelden, versieren en vertellen.
In de eerste stap verzamel je alle woorden, gevoelens en gedachten die bij het thema horen dat je in kaart wilt brengen. De volgende stap is verbeelden: ons taalgebruik staat bol van verwijzingen naar metaforen de bij landkaarten horen: “Ergens als een berg tegenop zien’, ‘Een veilige haven’, ‘door de bomen het bos niet meer zien’ of ‘een rots in de branding’. Deze metaforen bieden een mooie aanleiding om alle begrippen van een passende lading te voorzien. De derde stap is lekker ontspannend: versier de kaart met kleurpotloden, verf, inkt of plak kleurige papiersnippers. En maak vervolgens anderen deelgenoot van de reis: de vierde en laatste stap.
Een maakproces is een zaak van vallen en opstaan, omgaan met onzekerheden, lichtjes verdwalen en toch een eindpunt bereiken. Zo is het op onze levensweg en zo is het met het maken van een levenskaart.
Iets maken is daarom soms lastig en een centrale vraag is dan ook: hoe gaan we om met die onzekerheid, met het onbekende? Een pracht van een voorbeeld is gemaakt door één van de cursisten Levenskaarten maken, door letterlijk en heel eerlijk de ruimte juist open te laten: een duik in het onbekende…
Wilco Kruijswijk-Terlouw is initiatiefnemer van het Ministerie van Geluk, Welbevinden en Plezier. Zijn missie is om op een lichtvoetige én diepzinnige wijze geluk te vergroten en te verspreiden.
