bezinning, bezieling, beweging

Kijken met je ziel

Veel mensen hebben wel eens van lectio divina gehoord. Deze eeuwenoude leesmethode is een instrument om dieper in een bepaald stuk tekst door te dringen. Minder mensen weten dat er ook visio divina bestaat. Dat is geen leesmethode maar een kijkmethode. Een andere manier van zien, die je dieper in een beeld of afbeelding door laat dringen. En in jezelf.

Sinds vorig jaar verzorg ik in Huissen retraites voor iedereen die wil leren om met de stappen van Visio Divina te gaan kijken. Visio Divina betekent letterlijk ‘goddelijk zien’ en nodigt je uit een diepere laag in te gaan aan de hand van een beeld of afbeelding. Voor de meeste deelnemers is het een volkomen nieuwe ervaring.

Talig en verstandelijk

In de spirituele traditie van Nederland, waar de Reformatie een belangrijke rol in heeft gespeeld, was het beeld lange tijd afwezig. Sinds de Reformatie lag de nadruk in onze streken vaak op het woord van God, en het bestuderen en interpreteren van dat woord. We wikken en wegen woorden, we willen begrijpen wat er staat. Dat heeft ons een overwegend talige en verstandelijke spiritualiteit gegeven. Ons inkeren in onszelf met een beeld doen we niet zo snel.

Retraite

Dat inkeren in ons zelf met een beeld als instrument, vraagt om de setting van een retraite. Die setting helpt om in alle rust en aandacht naar een beeld te leren kijken en om ontvankelijk te worden. We leven meestal haastig, zijn druk met allerlei dingen en ook snel afgeleid. Dat maakt dat we vaak maar oppervlakkig kijken en ons uiteindelijk niet echt laten raken. Als je alle tijd neemt om je ogen over een afbeelding te laten dwalen gebeurt er iets nieuws. Pas dan zie je vorm, kleur, perspectief en beweging. Je ziet dingen die je op het eerste gezicht nog niet zag.

Open ogen

Visio Divina is een kijkmethode in vier eenvoudige stappen. Maar het is op de eerste plaats een meditatieve manier van kijken, in alle rust en aandacht. Het is een contemplatieve, biddende manier van kijken. En die combinatie is bijzonder. Mediteren of bidden associëren we meestal met gesloten ogen. Maar deze manier van meditatie beoefen je juist met je ogen open.

Zelfs video

Je zou kunnen denken dat je Visio Divina alleen kunt toepassen op een oud schilderijen of een icoon. Of dat het per se een religieuze afbeelding moet zijn. Niets is minder waar. Daarom komen in de retraites ook andere beeldende kunstvormen voorbij. Moderne fotokunst bijvoorbeeld, en zelfs video. Hoe verder we uit onze comfort zone komen, hoe verrassender het effect is.

Anders leren kijken

Visio Divina leert je anders te kijken. Hoe? Door je ziel te laten kijken. Door je open te stellen, opmerkzaam en ontvankelijk te worden zodat een beeld je echt kan raken. Door je controle los te laten en je te laten meevoeren in de kijkervaring. Het is een manier van innerlijk kijken die je niet alleen kunt leren, maar ook kunt oefenen. Je ontwikkelt en traint je innerlijke oog. Je kunt hierdoor niet alleen anders leren kijken maar ook opnieuw leren kijken. Een deelnemer was al jaren enthousiast hobbyfotograaf maar was ergens vastgeraakt in zijn inspiratie en werkvormen. Het meedoen aan de retraite hielp hem er weer bovenop. 

Creatief

De innerlijke manier van kijken maakt iets los in onszelf. Om daarbij aan te sluiten zitten er verschillende creatieve elementen in de retraite. Een prachtig resultaat daarvan zie je op de foto bij dit artikel. Een van de deelnemers koos het beeld ‘Der Hörende’ van Toni Zenz, dat je op de achtergrond ziet. In haar meditatieve verwerking koos ze ervoor om de afbeelding als het ware ‘uit te breiden’ door er zelfgekozen tekstfragmenten en een ‘toeschouwer’ aan toe te voegen. Dit op basis van wat het beeld van Zenz in haar binnenste opriep.

Dichter bij mezelf

‘Het anders leren kijken in Visio Divina verdiept je ervaring’, zo vertelde een andere deelnemer me. ‘Het zet iets nieuws in beweging. Het levert een boeiend gesprek op met anderen over wat je gezien hebt. Maar het geeft ook inzichten in hoe je kunt omgaan met bepaalde thema’s die voor jou in het hier en nu spelen. Het is zo bijzonder wat een beeld allemaal kan raken en losmaken. Ik ben dichter bij mezelf gekomen’.

Frans Croonen verzorgt in Dominicanenklooster Huissen de

retraites Visio Divina – Kijken met je ziel
Woensdag 15 t/m vrijdag 17 juni en
Woensdag 12 t/m vrijdag 14 oktober 2022

Meer info en aanmelden: www.kloosterhuissen.nl/p/1610

Meer info: www.zinenzijn.nl

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *