“Door corona krijgen we eindelijk de erkenning die geestelijk verzorgers nodig hebben” , “In mijn praktijk gaan de vragen vaak over het feit dat het leven anders loopt dan voorzien. Door corona ervaren meer mensen dat het leven niet gepland kan worden. Deze gedeelde ervaring kan soms kracht geven”.

Geestelijk verzorgers reageren, zoals alle mensen in de zorg, op de behoefte van cliënten, op de behoefte van de organisatie die zorg levert en op vragen vanuit de maatschappij. Corona overkomt ons allemaal, binnen en buiten instellingen. Corona verbindt ons, maakt ons eenzaam, geeft onzekerheid en geeft soms een nieuw perspectief. De hoop in het begin van de crisis dat we hier als betere mensen uit zullen komen en dat mensen bewuster, aandachtiger en zelfs milieubewuster zouden gaan leven lijkt ondertussen grotendeels verdwenen. Wel heeft de coronaperiode naar mijn mening geestelijke verzorging  in een ander perspectief geplaatst.  Tijdens het weekend “Op adem komen” komen verschillende aspecten aanbod van dit nieuwe perspectief en we kijken met elkaar naar wat jouw plek in de verandering is. Wat voor veranderingen zijn er te zien?

Geestelijke verzorging in de maatschappij

In dit voorjaar, tijdens de toename van patiënten op de IC, vertelde een arts in een ziekenhuis dat zij bezig waren met het zwartste scenario: wat als er te weinig bedden zijn op de IC, hoe gaan we dan keuzes maken? Het artsenteam was er unaniem over eens, deze discussie willen we alleen maar voeren met een ethicus, filosoof of geestelijk verzorger erbij. Logisch en tegelijkertijd ongekend dat er met zo veel werkdruk er gekozen wordt voor een breder perspectief, voor meerdere kanten van het verhaal.

Een intensivist benadrukte dat geestelijke verzorging juist voor de familie van de patiënten zo belangrijk is geweest. “De geestelijk verzorger vroeg aan de partner of kinderen van een patiënt hoe het met hen ging en kon met hen wél het gesprek aangaan over angsten en schuldgevoelens. Deze gesprekken kon ik als intensivist niet voeren.”

Corona vraagt na de intelligente lockdown aandacht voor de nuance, bijvoorbeeld in de verzorgingshuizen. Juist in de ouderenzorg kunnen we in de toekomst niet alleen maar aandacht geven aan veiligheid. Hier ligt een kans voor geestelijk verzorgers om met bewoners en management het gesprek aan te moeten gaan over het welbevinden van de bewoners en hun naasten, zonder het belang van de zwoegende professional uit het oog te verliezen.

Drie voorbeelden waarin geestelijk verzorgers het verschil kunnen maken en waarin niet alleen mensen in geestelijke nood maar ook organisaties in onzekere tijden kunnen putten uit de inzichten en perspectieven van geestelijk verzorgers. 
Soms worden deze vragen niet zomaar van zelf aan een geestelijk verzorger gesteld . Het in kaart brengen van jouw netwerken, de dilemma’s van medici en bestuurders en het inzichtelijk maken van succes geeft een richting waarin je als geestelijk verzorger je juist binnen een organisatie kan laten zien.

Geestelijke verzorging en de anderen van het team

Wie kent ze niet, de overbelaste collega, de manager die onhandig communiceert of de verpleegkundige die met een ethisch dilemma zit?
In een wereld, waar administratie en regeldruk enorm is kan de rol van een geestelijk verzorger die van de smeerolie zijn. Het starten van een multidisciplinair overleg, het vertellen aan de bestuurder van het verdriet dat er bij het personeel is, echt oog hebben voor een collega, zijn bijzondere toegevoegde waarden van de geestelijk verzorger. In deze “grote brei” van mogelijkheden kan je niet alles. De vraag is wat past jou, wat ligt er allemaal op je bord en hoe kan je anderen betrekken bij deze zingevende activiteiten? Het appél van de individuele client of van je collega kan anders op je drukken, wat beweegt jou? Jouw positie daarin duidelijk maken geeft helderheid voor jou en de ander.

De geestelijk verzorger zelf

“De volgende corona golf ga ik niet meer zeven maanden lang zes dagen per week werken”, vertelde een geestelijk verzorger mij. Dat is begrijpelijk en getuigt van zelfcompassie. Hoe ga je dan wel te werk, wat is dan het alternatief, aan wie en wat blijf je trouw?

Zorgen voor jezelf blijft een van de moeilijkste dingen die er zijn, tegelijkertijd weet bijna iedereen dat zelfzorg een belangrijk beginpunt is voor een goede (zorg) relatie.  

Misschien begint de zorg voor jezelf wel bij het zoeken naar jouw veerkracht. Welke waarden wil je hoog houden, waar haal je plezier uit. Hoe kan je jouw grenzen niet zien als een beperking maar juist als verdieping? Hoe kan je kleine rustpuntjes of oplaatmomenten vinden in de dag? Het mooie is dat je op zo manier het adagium practice what you preach inzichtelijk in de praktijk kan brengen. Niets menselijks is een geestelijk verzorger vreemd, gelukkig maar, dat geeft kansen om op alle lagen van de organisatie met mensen in gesprek te gaan over dilemma’s en mogelijkheden. Het laten zien van jouw zoektocht, het meenemen van mensen in jouw overwegingen en soms je even terugtrekken maakt je een prachtig en inspirerend mens

Anne Stael, verbindt zingeving en zakelijkheid vanuit haar adviesbureau ZIEn wat onzichtbaar is.