Aan de muur in de keuken van het klooster hangt de spreuk ‘’ Zo zonder iets te willen er te zijn’’. “Mooi hè”, zegt Johannes “en lastig ook”. We zitten de ochtend na de verkiezingsdag in maart aan tafel in het Kleiklooster in De Bijlmer in Amsterdam voor een gesprek over hoop. Tja hoop. Na een verkiezingsavond waarbij linkse partijen flink verloren hebben en enkele populistische partijen hebben gewonnen, lijkt hoop ver weg. “De uitslag geeft weinig hoop voor de vreemdelingen”, verzucht Johannes van den Akker. Hij is abt en samen met zijn vrouw medeoprichter van het Kleiklooster. Een verslag van een mooi gesprek aan de eettafel in het klooster.
Een aantal jaren geleden kregen Johannes en zijn vrouw het plan om hun geloof in de praktijk te gaan brengen en vanuit hun overtuiging meer te doen voor de wereld en voor mensen om hen heen. 5 Jaar geleden lukte het om een aantal appartementen te kopen in een flat in de Bijlmer. Met een aantal mensen zijn ze er een leefgemeenschap gestart. Deze telt nu 16 volwassenen en kinderen. Ze vieren samen de mooie dingen in het leven en delen met elkaar verdriet en tegenslag. Elke avond bidden, lezen en zingen ze gedurende 30 minuten met elkaar en met enkele buurtbewoners in de kapel, het kloppend hart van het klooster. De kapel is de binnenkamer van het klooster en prachtig sober. Via een kruisvormige uitsparing in de muur valt het licht naar binnen. Zo is de kapel verbonden met de wereld en kijk je de Bijlmer in. Het klooster is een stabiele plek in de flat. We zijn als gemeenschap trouw aan de plek waar we wonen en dat is heel kloosterlijk’.
De leden van de gemeenschap zijn mensen met een missie. Zij zetten zich in voor buurtbewoners. Ze bieden 3 woonruimtes voor mensen die geen dak boven hun hoofd hebben. Het opvangen van dak- en thuislozen confronteert ook enorm met de rauwe werkelijkheid in onze maatschappij. Zo wordt er onderdak geboden aan een ongedocumenteerde moeder en een hoogzwangere vrouw, die anders op straat terecht zouden komen.
Samen met mensen uit de buurt worden activiteiten georganiseerd, zoals boodschappen doen voor ouderen en het uitdelen van muffins. Ook is er gestart met een ‘gebedsmuur’ op facebook. Mensen kunnen daar een gebed achterlaten en dat wordt dan ‘s avonds gebeden in de kapel. Corona heeft ook impact op de activiteiten van de gemeenschap. De maaltijden met buurtbewoners zijn bijvoorbeeld tijdelijk geschrapt.
We maken ruimte voor anderen en dat is voor ons gastvrijheid
‘’We zijn geen hulpverleners en we willen onze gasten niet bekeren. We willen er voor de mensen uit de buurt echt zijn. Mensen hebben dat nodig. We delen wat we kunnen en we bieden een vorm van mantelzorg. Dat geeft ook gelijkwaardigheid in het contact. Gasten ervaren ruimte en rust en kunnen op adem komen. We maken ruimte voor anderen en dat is voor ons gastvrijheid, meer nog dan het delen van eten, kleren of een slaapplek. Zo willen we leven. Hier willen we ook onze kinderen opvoeden. We zijn er voor anderen én het verrijkt ons leven ook. Dat is wederkerig.”
‘’Het klooster hoort er helemaal bij in de buurt”, zegt Johannes. “Net als een kerktoren midden in een dorp, staat dit klooster midden in de Bijlmer. We noemen het een klooster, ook al lopen we niet in een habijt of zo. Vanuit onze overtuiging bieden we als klooster ruimte en gastvrijheid aan de mensen. Het klooster is een open plek, iedereen is welkom, of je nu christen bent of niet. Het gaat om goed leven met elkaar en ons geloof in de praktijk brengen. Contemplatie en met name ook actie gericht op de wereld’’.
‘’We doen met onze gemeenschap ons best om in praktijk te brengen wat ons bezielt, door er voor de ander te zijn en te delen wat we ter beschikking kunnen stellen. We wonen hier met elkaar en we doen samen goed. Vanuit het Kleiklooster kunnen we op deze manier de verbinding realiseren tussen ons geloof en de samenleving.”
Iets goeds doen voor de ander geeft hoop
‘’Hoop gaat voor mij over ruimte bieden voor iedereen en vanuit mijn geloof barmhartigheid en gastvrijheid bieden aan de mensen in de Bijlmer. Bij hoop staat ’ik’ niet voorop. Iets goeds doen voor de ander geeft hoop. Dagelijks steken we gezamenlijk een kaars aan. Het is een ritueel dat hoop biedt en waarbij we ook om hulp vragen. We hebben het niet in de hand. We mogen het ook loslaten’’.
Vanuit het klooster is brouwerij Kleiburg opgericht. Johannes is er directeur van. De waarden van het klooster staan ook in de brouwerij centraal. Het is een brouwerij in en voor de Bijlmer en gastvrijheid is het sleutelwoord. De brouwerij is een sociale onderneming die dient om in de kosten van het klooster te voorzien, maar ook om de verbinding in de Bijlmer te versterken. Via het bier horen mensen ook van het klooster. ‘’We kijken steeds hoe we bij kunnen dragen en onze waarden kunnen vertalen. In overleg met de omgeving kwamen we op het idee om een bierdop te maken met een gebalde vuist. De grote demonstratie voor Black Lives Matter inspireerde ons hiertoe’’.
Johannes runt samen met een compagnon de Firma Hoe dan Wel. Zij richten zich op het realiseren van idealen. Zij begeleiden bijvoorbeeld een project dat onder meer parochies en kloosters ondersteunt bij hun idealen en hun toekomst. ‘’In veel parochies en kloosters was men druk met sluitingen en bezuinigingen. De idealen kwamen daarbij amper meer aan bod. De kernvraag is voor ons altijd wat je bezielt en wat je drijfveren zijn. Daar begint het. Van daaruit zetten we met elkaar stappen. We helpen hen om hun idealen weer voor elkaar te krijgen’’.
Aalt Bakker, Directeur van Stichting Dominicanenklooster Huissen, in gesprek met Johannes van den Akker, Abt en medeoprichter van het Kleiklooster in de Bijlmer
Foto credits: Portret Sheila Chiragally. Kapel Kleiklooster
