De 3e lezing in de reeks Hemel en aarde zijn wij – online Advent en Kerstmis in Huissen. Tijdens deze reeks ontvangen deelnemers in de Adventsperiode 2 x per week een overdenking. Een keer als tekst en audiobestand en een keer een video. Aanmelden voor deze reeks kan ook nog via www.kloosterhuissen.nl/online-advent-en-kerstmis/

Het thema van deze tweede week is Incarnatie, in je lichaam zijn, hier en nu. Joyce Lakwijk, coach en begeleidster van retraites en programma’s schreef hierover onderstaande overdenking.

Je kunt de tekst van Joyce hieronder lezen, of beluisteren als een audiobestand. Deze duurt ruim 10 minuten. De keuze is aan jou. 

Veel lees- of luisterplezier. 

Dieper in je lichaam komen is een ontwikkelingsweg
Door Joyce Lakwijk

“Voel ik daar een voetje? Of is het een kleine elleboog? Er is beweging in mijn buik en het verplaatst zich levendig. Het kindje nodigt me uit er stil bij aanwezig te zijn.” Net als Maria was ik in verwachting en keerde me naar binnen. Ik kwam in dieper contact met mijn lichaam. En of ik het wilde of niet, bij de bevalling kan ik niet anders dan me overgeven aan de oerkrachten die mijn bekken doen openen. Het is de ultieme vorm van incarnatie, zowel voor moeder als kind.

Alleen een lichaam zijn
 In het woordenboek staat dat incarnatie letterlijk ‘vlees worden’ betekent, maar ook, het aannemen van een menselijk lichaam door een menselijke ziel.
Tegenwoordig zie ik incarnatie veel meer als een ontwikkelingsweg die we allemaal kunnen gaan. Het begint allemaal met dat je als baby bent geïncarneerd in een fysiek lichaam. Je zou kunnen zeggen dat je dan een lichaambent. Je behoeftes zijn heel basaal: eten, drinken, slapen, maar ook warmte en koestering. Er is nog geen bewustzijn op het hebben van een lichaam. Dat komt later pas, daarvoor is ontwikkeling nodig.

Mijn gang door het leven
Als kind en jongere heb ik veel gesport en gedanst. Mijn lichaam werkte goed en dat voelde onbezorgd. Bij elke crisis die ik later heb doorgemaakt, is er iets veranderd in mijn lichaam. Het is mijn gang door het leven, met meer lichaamsbewustzijn en zelfkennis als resultaat. Toen ik jaren geleden langdurig ziek was, schreef ik in mijn dagboek: “Ik kom meer in contact met mijn lichaam en ik voel beter hoe het nu met me is. Om dat te ontvangen: Ok, zo is het dus nu. En te merken dat mijn gevoel veranderd is in een half uurtje oefeningen doen.”

Meer lichaamsbewustzijn betekent dat je openstaat voor veranderingen in je fysieke en mentale grenzen, met alle gevoelens die daarbij horen van pijn en genot, kracht en weerloosheid. Je keurt de verandering niet af, maar je ontvangt het benieuwd.

Een verdiept spoor
Incarneren betekent dieper in je lichaam komen. Het helpt je om de realiteit aan te kijken. De toekomst is er nog niet en het verleden is geweest. Er is alleen het moment NU. In je lichaam zijn geeft je dus verbinding met de dagelijkse werkelijkheid (de horizontale as), maar helpt je ook open te gaan voor het spirituele, geestelijke (de verticale as). In de hartstreek komen beide samen. Het is een poort waar soms veel ballast voor ligt, maar waarachter het stil is. De stilte van het hart, de ruimte van God, waar liefde, vrede en mededogen huizen. Zo ervaar ik de weg van het lichaam als een verdiept spoor in mijn leven.

“Wij westerlingen zijn vervreemd geraakt van ons lichaam door onze cultuur en hebben er des te meer behoefte aan om de weg van het lichaam te gaan (..) Alle spanningen die we niet verwerkt hebben, komen we in ons lichaam tegen. En door middel van de lichaamshouding (red. tijdens de meditatie) kunnen we ons bewust worden van wat in ons aanwezig is, wat we nog niet verwerkt hebben. Daarom is een juiste lichaamshouding een uitnodiging om in harmonie te komen met God, om in een overgave-houding naar God te komen.” (Jeroen Witkam, zenmeester en voormalig trappisten-abt)

Hoe gaat incarneren
 Alle ervaringen van het leven voel je direct in je lichaam. Maar incarneren behelst meer. Het is niet alleen ‘ik voel dat ik een arm heb’. Het gaat over indalen ín de ervaring: fijnzinnig alle details in en om je arm opmerken. Je bent je bewust hoe je arm hangt of bijvoorbeeld dat je van je hand onbewust een vuist maakt. Deze opmerkzaamheid trekt je aandacht naar binnen, doet je ontspannen ademen tot in je bekken.

Als je de signalen van je lichaam niet serieus neemt, kan je schade aan jezelf berokkenen. Incarnatie is dan een pijnlijk proces. Vijftien jaar geleden raakte ik burn-out doordat mijn jongste anderhalf jaar lang ’s nachts heeft gehuild. Door uiteindelijk mijn hoofd te buigen voor deze realiteit kon ik de kwalen van mijn lijf aanvaarden. Ik kwam uit bij mijn geloof en ontdekte de Stilte achter alles. Benedictus kruiste mijn pad, zo ook de monniken van abdij Sion en later ontstond de warme samenwerking met klooster Huissen. Zo opende zich een deur naar een diepere laag in mij: mijn natuurlijke verbinding met het vormeloze, spirituele.

Wat helpt
“In onze technocratische en verstedelijkte maatschappij heeft de moderne mens steeds meer het contact met het eigen lichaam verloren. Het lichaam is voor invoelen, beleven en ervaren een vreemd voorwerp geworden waarmee men vaak geen raad weet. Het opvallende nu van de mystieke stromingen zowel binnen het hindoeïsme als het boeddhisme, is juist dat zij met het lichaam beginnen.” Witkam in ‘Het geopende oog’

Door de jaren heen heb ik mijn eigen handvatten gevonden om tot meer lichaams- en leegtebewustzijn te komen. Diverse richtingen inspireren me daarin.

• Pranayama: ademoefeningen uit de yogatraditie waardoor je voller gaat ademen. Je hele lichaam doet mee in de ademhaling, zodat er meer zuurstof in je bloed komt. Dit heeft een vitaliserend effect.

Mijn eigen ervaring: door alleen al elke uitademing te verlengen naar 6 of 7 tellen en daarna te wachten tot de inademing zich aandient, verlegt mijn aandacht zich als vanzelf naar binnen. Dat werkt krachtig in op mijn meditatie en mijn dagelijkse leven daarna.

• Yin yoga: een meditatieve vorm van yoga waarbij houdingen, goed ondersteund, meerdere minuten worden aangehouden. Doordat het inwerkt op dieperliggende weefsels in je, kunnen lichaam en geest meer en meer ontspanning vinden en zo vitaliseren.

Mijn eigen ervaring: alleen al door zittend op de grond in een voorovergebogen houding te liggen, kan ik mijn aandacht verleggen naar de plekken die gespannen aanvoelen. Er is tijd om daar met mijn adem dichterbij te komen en de strakheid toe te laten. Als ik daarna weer recht over eind kom, ervaar ik meer ruimte.

• Loopmeditatie van de Vietnamese monnik Thich Nhat Hanh: een manier van wandelen waarbij je je voeten een voor een bewust neerzet, je zintuigen openen zich en je ziet wat je ziet en hoort wat je hoort. Je laat je gedachten wegwaaien en brengt de aandacht steeds terug naar je adem.

Mijn eigen ervaring: terwijl ik lopend mijn voeten rustig afwikkel, laat ik de omgeving op me inwerken. Ik ontdek dat de bladeren van de rode beuk groen zijn aan de onderkant. Iets wat me nog nooit is opgevallen. Blij als een kind voel ik me verbonden met alles en iedereen om me heen.

Welkom thuis in je lijf
Ontwikkeling via het lichaam noem ik dus incarneren: je dieper verbonden weten met je lichaam. Door het beoefenen van verschillende vormen van lichaamswerk ga je het lichaam bewust bewonen, waardoor de echte, bezielde mens in jou de ruimte krijgt. Welkom thuis in je lijf, welkom hier in het nu.

 Meer over Joyce Lakwijk vind je op www.joycelakwijk.nl

Mayke Mars (www.arttobeyou.com) maakt bij deze reeks prachtige aquarellen. De titel van de aquarel voor de tweede week is: ‘Mijn lichaam, het huis voor mijn ziel’