bezinning, bezieling, beweging

De schat van je leven is in eigen huis te vinden

Er bestaat in de Joodse traditie een verhaal over rabbi Izaäk uit het Poolse Krakau die in een droom te horen kreeg dat hij naar de stad Praag moest gaan, want daar zou hij onder een brug een schat vinden. Eerst geloofde hij zijn droom niet, maar toen hij die voor de zesde keer kreeg ging hij op zoek naar die schat. Een kapitein die de brug bewaakte en van zijn droom hoorde, lachte hem uit en vertelde hem dat hij eenzelfde droom had waarin hij hoorde hoe hij naar Krakau moest gaan waar hij in de hoek van de keuken bij rabbi Izaäk een schat zou vinden. De rabbi rende naar huis en vond een schat die zo groot was dat hij voor de rest van zijn leven geen materiële zorgen meer had…

Een prachtig verhaal waarvan de strekking is dat je het geluk niet op vreemde plaatsen moet zoeken maar dat het eigenlijk binnen handbereik ligt. Nu is dat gemakkelijker gezegd dan gedaan, want als er iets is dat wij via allerlei reclameboodschappen te horen krijgen is wel dat ons geluk – de schat – vooral ver van ons af te vinden is. Of het nu gaat om de ideale huidverzorging, het perfecte eetgedrag of een stralende gezondheid, de droomvakantie, wij moeten het vooral niet dicht bij huis zoeken maar elders. Je moet toch eigenlijk een keer in het Verre Oosten geweest zijn, New York bezocht hebben om nog maar niet te spreken over het plannen van een carrière.

Geluk ligt niet op vreemde plaatsen, het ligt vaak ‘binnen’ handbereik

Studenten weten daar alles van. Een spreekwoordelijke onbekommerde studententijd is er niet bij, want zij moeten onder grote druk vooral veel presteren en dat levert grote spanningen op. Als je leest over het grote aantal van hen dat met verschijnselen van overspannenheid of van een burn-out te maken heeft, begin je je toch af te vragen hoe gelukkig deze jonge mensen kunnen zijn. Zij worden gedwongen om prestaties te leveren en zo boven zichzelf uit te stijgen. Dan ben je ver van huis… Alles bij elkaar genomen geloof ik dat wij niet erg veel verschillen van rabbi Izaäk uit Krakau!

De gang doorbroken

Het komt voor dat wij zomaar weggeroepen worden uit die bijna aangeboren neiging om het geluk vooral ver weg van ons te zoeken. Het overkwam een van mijn broers die geconfronteerd werd met slokdarmkanker. Hij heeft een heel proces moeten doormaken maar vertelde mij dat hij die periode voor geen goud had willen missen, omdat hij in die tijd heeft mogen ervaren wie zijn kinderen werkelijk waren. Hij heeft hen naar zijn eigen zeggen toen heel goed leren kennen en waarderen wat er voor echte krachten in hen werkzaam waren. Zij waren het die hem brachten bij wie hij ook zelf was en gaven hem uiteindelijk de mogelijkheid om zijn situatie naar best vermogen te aanvaarden. Zij brachten hem terug bij hemzelf of, om het met de woorden van het verhaal te zeggen, zij waren als de kapitein bij de brug die vertelde dat je de schat van je leven in eigen huis kunt vinden.

Ik vermoed dat de grootste schat die wij in ons eigen huis kunnen vinden te maken heeft met het besef van het enig noodzakelijke dat je in je leven nodig hebt. Op de eerste plaats betekent het dat ik volstrekt accepteer wie of wat ik ben, hier en nu en niet buiten mijzelf ga zoeken wat mijn leven zinvol en goed maakt. Je zou dat kunnen noemen dat ik mezelf letterlijk en figuurlijk ‘voor lief neem’ en ik bedoel ermee dat je je ervan bewust wordt dat jijzelf de moeite waard bent, ja, dat je te beminnen bent!

Dat stil worden bij wie ik echt ben heeft weinig te maken met een gevoel van welbevinden of met ‘mindfulness’, het is niet te bereiken via wat voor een methode of cursus ook, maar heeft te maken met hoe ik ten diepste in het leven sta en mij verhoud tot mijzelf en mensen om mij heen. Ik denk hierbij aan wat mensen die de oorlog hebben meegemaakt wel eens zeggen: dat men elkaar in die tijd werkelijk nodig had, ondersteunde, zag staan en wist te helpen omdat men teruggebracht werd tot wat echt noodzakelijk was.

Momenten van genade

Dat zijn momenten waarop je in harmonie verkeert met jezelf en anderen en met je omgeving. De dichter Martinus Nijhoff heeft dat eens mooi onder woorden gebracht in zijn gedicht Holland:

Boven mijn hoofd hebt gij uw lucht gebreid:
een hemel, rijk van zon en wijd van wind –
terwijl ik juichend door de ruimten schrijd,
of aan uw borst lig als een drinkend kind.

Rood van verlangen, bonzende van vragen,
ging weer een stuwen door mijn bloed,
als brede dorpen aan uwe glanzende einders lagen,
en sloten weiden in figuren sneden.

Het avondlicht zinkt door de vensters binnen,
de bruine meubels denken aan elkaar,
een stervend woord wil overal beginnen –

’t Eenvoudig leven Gods is diep en klaar:
een man in blauwe kiel en een vrouw in een
geruite rok en witte boezelaar.

Wat ik de dichter hier hoor verwoorden is de ervaring die ons soms gegeven wordt dat alles op zijn plaats valt, bijna vanzelfsprekend, en dat het ‘goed’ is. Ik vermoed dat dit het ’stervend woord’ is dat overal wil beginnen. Het wordt gesproken door het ‘drinkend kind’ dat zich verwondert over de schepping waarin het zich thuis vindt en het stuwen van het bloed, de levenskracht, ervaart in de verwondering dat alles zijn plaats en bedoeling heeft. Het is het avondlicht dat ons daartoe uitnodigt, want het avondlijke uur is het moment dat wij terugkijken op de dag, waarop wij niets meer hoeven te presteren of bereiken maar eenvoudigweg zien wat er is, waar alles ten diepste toe bedoeld is.

Het stervend woord

Het is het woord ‘goed’ waarvan het scheppingslied in het begin van de Bijbel tot tien keer toe zingt. Dat woord mag niet uitsterven maar moet levend gehouden worden door mensen in al hun eenvoud, zo prachtig verbeeld in de man en de vrouw waarvan sprake is op het einde van dit sonnet.

In dit verstilde moment dat boekdelen spreekt, ligt het begin van een goed en zinvol leven: een helder oog voor jezelf, een open hart voor de dag en de mensen om ons heen, want ‘elke dag heeft genoeg aan zijn eigen pijn en de dag van morgen zorgt voor zichzelf…’ (Mattheüs 6:34) Is dit romantiek of een werkelijk noodzakelijk nieuw begin?


Henk Jongerius o.p. is Dominicaan, auteur, dichter en retraitebegeleider. Op de blogsite van het Dominicanen Klooster Huissen kunt u diverse online retraites terugkijken, waaronder die van Henk Jongerius. Via de nieuwsbrief  van Klooster Huissen blijft u op de hoogte van de aankomende gratis online retraites.  

Foto: Betty van Engelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *