bezinning, bezieling, beweging

Zonder het donker kan ik niet ten volle leven

Een bijzonder gesprek aan de keukentafel met Pete Pronk. 

Net als Jona
Pete geeft al snel aan wat donker voor hem betekent in zijn leven, de afgelopen jaren. De ziekte en het overlijden van zijn vrouw Lida, met wie Pete 46 jaar heeft samengeleefd en het leven zonder haar, ervaart hij als een reis met tal van donkere stukken.”Ik voel wel schroom om dit persoonlijke verhaal te delen, maar ik hoop dat het andere mensen helpt”, zegt Pete. “Lida had ernstig reuma, maar ze is nooit haar ziekte geworden. Ik kon tot aan het eind bij haar zijn. In mijn verbeelding heb ik haar tot aan de oever van de eeuwig stromende rivier gebracht. Daar is ze vanuit mijn handen in alle rust heengegaan. Nu is ze vrij, besefte ik. Naast diep verdriet was er ook iets van vrede. Dat was ook zichtbaar in haar gezicht na haar overlijden.”

Pete komt op het Bijbelverhaal van Jona. “Je staat ergens voor en je wilt er niet aan. Jona wordt in het verhaal geroepen en loopt ervoor weg. Hij stapt in een bootje en gaat onderin de boot liggen slapen, totdat hij wordt wakker gemaakt omdat het heftig stormt en het schip dreigt te breken. Hij laat zich overboord gooien en zit drie dagen in het donker. Dan gebeurt er wat bij Jona en roept hij om hulp. Dat raakt aan mijn verhaal. Na haar overlijden leefde ik van tijd tot tijd in het donker en tegelijkertijd ook in het licht. Het donker is nu voor mij het missen van Lida”.

Uit het donker komen

“Een paar maanden na haar overlijden was ik op Texel. Op nieuwjaarsdag wandelde ik daar in de duinen. Toen voelde ik dat ik in een ander landschap terechtkwam. Een landschap dat ik weer moest leren kennen. Ik kwam meer uit mijn donker, maar had vaak nog wel beschutting nodig. Het donker gaf me ook beschutting, want in het licht voelde ik me toen nog te kwetsbaar en bloot”.

“De afgelopen zomer verbleef ik drie maanden lang op een klein eiland in Griekenland. Op dat eiland zijn Lida en ik vele zomers samen geweest. Nu was ik er alleen met de drie vaste bewoners die Lida goed hebben gekend. Het was confronterend én heilzaam. Voordat ik daar naar toe ging, volgde ik eerst een workshop stemexpressie. Ik merkte tijdens de oefeningen dat ik niet vrij was. Ik was vlak bij Lida, als Orpheus in het dodenrijk en ik wilde haar aanraken, maar dat lukte niet. Dat maakte me enorm verdrietig. In dat diepe verdriet viel me iets toe, dat me hielp om aan dat verdriet stem te geven. Ik kon niet meer bij Lida zijn, maar ik kon toen wel weer ademen en bewegen. Ik hoefde me niet langer meer zo vast te zetten in mijn rouw of mijn donkerte. Ik voelde dat ik in het donker weer kon gaan ademen en mijn eigen lied kon zingen.”

Wie echt met je meeloopt in je donkerte, geeft je geen adviezen of tips, maar kijkt naar je zoals je echt bent.

Toen ik na die workshop op ‘ons’ eiland kwam, voelde het voor mij als op een open vlakte. Er was helemaal niets. Hoe doe je dat nu alleen, hoe werkt dat? Op die vlakte ben ik uit elkaar gewaaid en dat was nodig voor me. Toch heb ik me niet verloren, wat zomaar wel had kunnen gebeuren. Ik kon door blijven ademen. En er was geen angst. Dat heb ik van mijn moeder geleerd, die is overleden toen ik nog jong was. Sinds haar overlijden heb ik geen angst meer voor de dood. Daar ben ik mijn moeder dankbaar voor.”

Ik gun mijn beste vrienden dat ze kunnen afdalen in hun donkerte.

Een ander die meeloopt

“Afdalen naar dat donker kun je bijna niet alleen. Je hebt dan mensen nodig die je nabij zijn. Zo iemand kan met je meelopen in je donkerte, maar kan je niet dragen. Je moet het zelf doen, maar dat er een ander bij is, is van groot belang. Het gaat om meewandelen in het donker en mee afdalen. Geen adviezen of tips geven, maar echt kijken naar de ander en iemand zien zoals hij of zij is. In het donker kan je iets toevallen. Licht kan naar binnen komen. Licht om weer naar buiten te gaan. Voor mij is het belangrijk om stem te geven aan dat donker”. There is a crack in everything. That’s where the light comes in, schreef Leonard Cohen.

“Stemexpressie helpt mij stem te geven aan het donker. Zonder donker kan ik niet ten volle leven. Het donker is een deel van mij. Ik heb in mijn leven geleerd dat je in het donker heel veel kunt ontvangen en dat dingen je daar toekomen. Er zijn bijzondere schatten in het donker. Daarom voel ik me ook zo verbonden met mensen uit de GGZ en vind ik het bijzonder om hen te mogen begeleiden om stem te geven aan hun donkerte”.

Pete sluit af met een spreuk van Alfred Wolfsohn, een Duitse zangpedagoog (1896-1962) en inspirator voor het Roy Hart Theatre: ik gun mijn beste vrienden dat ze kunnen afdalen in hun donkerte. We eindigen het gesprek met een lange knuffel in stilte.


Aalt Bakker, directeur Stichting Dominicanenklooster Huissen in gesprek met Pete Pronk.

Pete is verhalenverteller en hij verzorgt workshops stemexpressie en begeleidt samen met Margreet Roos herstelverhalen voor mensen die in de GGZ zijn beland. Een gesprek over donker en licht in je zijn leven. 

 

Reacties (2):

  1. Rinske Tolsma

    30 november 2017 at 12:55

    ‘Uit elkaar waaien en afdalen in het donker en toch niet verloren gaan’: wat hoopvol en waardevol. Dank dat je dit wilt delen.

    Beantwoorden
  2. Berny Poot

    5 december 2017 at 16:15

    Pete
    Dankjewel voor het delen!
    lieve groet Berny

    Beantwoorden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *